دشکری یا ډیا بیټیس ناروغي

سمون : په خپاره شوي مضمون کی دبلاګ دسیستم له کبله ځينی جملې وړاندی اووروسته شوی وې چی مونږیې سمون وکړ

واحد مشواني

دامریکامتحدایالتونه
 

دشکری ناروغي څه شې دی ؟

دشکری ناروغي هغه وخت راپيداکیږي چی دبدن په وینه کی دشکرې اندازه لؤړه شي .
په وینه کی دشکری لوړه اندازه دسترګو، دمغزو، پښتؤرګواودزړه دناروغیو سبب کیږي

دشکری ناروغي په درې ډؤله ده : ألیف - لومړی ډؤل (ټایپ ون) ب – دوهم ډؤل (ټایپ ټوو) ت - درېيم ډؤل دحمل شکره

ألیف - لومړی ډؤل (ټایپ ون) : په انسولینوپوری تړلی ناروغي اویا دځوان کوول دشکری ناروغي
ب – دوهم ډؤل (ټایپ ټوو: دلویانو د شکری ناروغي یا غیرانسولین ناروغي
ت - درېيم ډؤل دحمل شکره : دمېرمنودحمل اوباردارۍ په وخت کی راپيداکیږي

دشکری دناروغۍ ستونځی

دشکری دناروغۍ دخپلو ستونځوترڅنګ ، داناروغي نوروسختورنځونواوستونځوته لاره هواروي لکه دزړه ناروغي . دشکری ناروغي دمایکروواسکیولرستونځه راپيداکوي لکه رتینوپاتي ، دسترګودجال دوړو رګونوناروغي ؛ نیفروپاتي یانی دپښتؤرګوناروغي ؛ نیوروپاتي یانی دعصبي سیستم ناروغي .

دغه رنګه دزړه حمله (مایوکاردیئل انفارکشن) ، دوینی لوړفشار، په رګونوکی دغوړوخیروجمع کېدل (آتېروسکلیروسیس) ؛ دکولیسترولوډېره اندازه ؛ دترای ګلیسرایدس لؤړه اندازه ؛ دپښوستونځی ؛ دمردۍ ستونځی ؛ ډپریشن ؛ ډیمنتیا ؛ الزهایمر، دپښو، لېنګو، ورنونوناکراري ؛ خراب خوب اونوری ستونځی

دشکری رنځ له څه نه راپيداکیږي ؟

ټایپ ون ډایابیټيس ، دناروغۍ أوټوایمیون ډؤل دی اولاتراوسه ترڅېړنولاندی دی خوداسی أنګېرل کیږي چی موروثيت یاجنېټيکس اوچاپېریال پکی رول لري . ټایپ ټوویا دشکری دناروغۍ دوهم ډؤل څودخطرسببونه لري لکه بی حده چاغي ، هایپرګلیسیمیا ، میتابولیک سیندروم (سیندروم ایکس ، که دملااندازه موله ۳۹ انچه څخه لویه وي ، که د ښوکولیسترولویانی ایچ دي ایل اندازه موله ۵:۱ څخه پورته وي اوترای ګلیسرایدموله ۱۵۰ ملي ګرام پرلېتروینه کی زیات وي) ، دخوراکي سببونه أودتمکواستعمال دسګرټ ، ناصوار، چلم اونور

دمیتابولیک سیندروم لپاره ګټؤرمواد

الفالیفویک أسید - ګلوکوزکنترولوي
أرجنین - دانسولینوعمل ښه کوي اودوینی درګونوروغتیاساتي
کرومئيم ( ۲۰۰ مایکروګرامه دورځی اندازه) - دانسولینوعمل ښه کوي اودوینی درګونوروغتیاساتي
کوانزائم کیوټېن (۱۰۰ – ۱۲۰ ملي ګرام دورځی ) – دوینی لوړفشارټيټوي ، دانسولینوعمل ښه کوي اودوینی درګونوروغتیاساتي
مګنېزئیم (۴۸۰ ملي ګرامه دورځی ) - دوینی لوړفشارټيټوي ، دانسولینوعمل ښه کوي اودوینی درګونوروغتیاساتي
اومېګا ۳ فیټي اسید - دانسولینوعمل او دوینی د غوړپروفایل (بلډلیپیدپروفایل ) ښه کوي
سلینئيم - ګلوکوزکنترولوي ، دانسولینوعمل ښه کوي ، اواوکسيد ېتیف قوت اوفشارکموي
وانادئیم مالګه (۱۰۰ ملي ګرامه دورځی اوددی سره بایدیادؤونه وشي چی دا عادي مالګه نه ده اوځانګړی ډؤل دی) - دانسولینوعمل ښه کوي او ګلوکوزکنترولوي
ویټامین سي (۵۰۰ ملي ګرامه دورځی) - ګلوکوزکنترولوي ، دانسولینوعمل ښه کوي ، دوینی درګونوروغتیاساتي اودوینی لوړفشارټيټوي
ویټامین اي (له ۱۰۰ – ۱۲۰۰ نړۍ وال یونټونوپوری دورځی ) - دوینی درګونوروغتیاساتي ، دانسولینوعمل ښه کوي ، اواوکسيد ېتیف قوت اوفشارکموي

دشکری (بورې) ډؤلونه

کیمیاپوهان دبورې له ۱۰۰ زیات ډؤلونه پېژني خویواځی یوډؤل دبورې په نوم یادوي اوهغه سکروز ده چی له ګنواولبلبوڅخه جوړیږي . نورډؤلونه یې لکتوزلکه دشیدوشکره ، مالتوز، دجواروشربت ، شیره اودافرا لرګی

دشکری دخطراګاهي

لاندینیوپوښتنوته ځواب ووایاست . که ستاسوځوابونه زیاتره (هو) وي نودشکری دناروغۍ امکانات موجوددي

آیا دې ته موپام شوې چی ډېرتږي کېږئ ؟ (هو \ نه)
آیا په دې وروستیووختوکی موتشی متیازی ډېری شوي ؟ (هو \ نه)
آیا په دې وختوکی مو اشتها زیاته شوی ؟ (هو \ نه)
آیا ډېروزن لرئ؟ (هو \ نه)
آیا خله موسوځي یاوچیږي ؟ (هو \ نه)
آيا دسترګونظرمولاپسی کمزوری شوې اوعینکوته أړتیالرئ ؟ (هو \ نه)
آیادغاښونودوریوحساسیت اونازکتیا موپيداکړی؟ (هو \ نه)
آیا په کورنۍ کی دشکری درنځ تاریخچه شته ، یانی پخوامودفامیل کوم غړي ، په ځانګړی توګه موراوپلار، دشکری رنځ درلود ؟ (هو \ نه)
آیا کله درته ډاکټریالابورانت وئيلي دي چی دوینی شکره مولؤړه ده ؟ (هو \ نه)
دښځولپاره : آیا پیریودینشل ناروغي لرئ ؟ (هو \ نه)
آیا ډېرزیات خواږه خواړو اوڅښاکوته موزړه کیږي ؟ (هو \ نه)
دښځولپاره : آیا په تناسلي ځای کی موخارښ یاکوم التهاب شته ؟ (هو \ نه)
آ له ۹ پاونډوزیات و؟ (هو \ نه) نارینه لپاره : آيا مردي موکمه شؤی ده ؟ (هو \ نه)

دشکری دناروغۍ تشخیص

دوینی دګلوکوزټیسټ په نهاره

دډاکټرپه دفتراویا لابراتوارکی له رګ څخه دسهارپه وخت کی وینه په داسی حال کی ویستل کیږي چی راجع شوي شخص د۸ اویازیاتوساعتونوڅخه غذانه وي خوړلي . په نورمال حالت کی باید دوینی اندازه له ۷۰ – ۱۰۰ ملي ګراموپردیسي لیتروینه کی ګلوکوزوي . که دغه اندازه له ۱۴۰ ملي ګراموپردیسي لیتروینه کی لوړه وي ، ددې معنا داده چی مطلوب شخص دشکری رنځ لري . دااندازه دنؤوپيداشووماشومانواوځينوحامله ښځولپاره صدق نه کوي اودوی تری بایداستثنا وګڼل شي

دګلوکوز زغم أزموینه یاټیسټ

دا أزموینه یاټيسټ په سهارکی چی رنځورپه نهاره وي دډاکټرپه کتنځای اویالابراتوار(لیبراټوري) کی سرته رسي . دوینې لومړۍ نمونه اخیستل کیږي اوبیا رنځورته دشکری مایع ورکول کیږي چی ویې څښي . له دې څخه پوره یوساعت وروسته بیا دوینی دوهمه نمونه اخیستل کیږي . دغه رنګه یوساعت وروسته دوینی درېیمه نمونه اخیستل کیږي اونتیجې یې سرهپرتله کیږي ترڅوڅرګنده شي چی دناروغ بدن په دغووختونوکی دګلوکوزپروړاندی څه بدلونونه ښئي اوڅنګه ورسره سازش کوي

دوینی دګلوکوزڅارنه

دچا دشکری ناروغي چی تشخیص اوتثبیت شوي وي ، هغه ته پکارده چی دخپلی وینی دګلوکوزاندازه ترڅارنی لاندی ونیسي . ددې کارلپاره أړینه ده چی رنځورباید د ګلوکومیټرپه نوم آله ولري اوپه وینه کی دهری ورځی دګلواندازه له ځانه سره ولیکي ترڅودخوړو، وخت اودوا اغېزې اودګلوکوزکنترول ورته څرګندوي اوداړتیا په صورت کی پروخت دګلوکوزدلؤړوالي یاټيټوالي لپاره تدبیرونه غوره کړي

دټيسټ ارزونه

دټایپ ون اوټایپ ټوو شکری ناروغۍ دتشخیص لپاره په نهره دپلازما ګلوکوزټيسټ أړین دی خودشکری دناروغۍ دتثبیت لپاره دری مثبت (پازټیف) ټسټونه مهم دي چی دوهم یې باید په بله ورځ سرته رسېدلی وي خوددووڅخه دیوټیسټ دنتیجوسره مقایسه شي
دپلازما ګلوکوزټیسټ چی دورځی په هروخت کی سرته رسېدلی وي ، په وینه کی دګلوکوزاندازه ۲۰۰ ملي ګرامه پرډیسي لیتروینه کی وي اودشکری درنځ نښی هم موجودی وي ، دشکری درنځ شته والی ښئي . دغه رنګه د ۸ ساعتونو نهاره وینی کی دپلازما ګلوکوزاندازه ۱۲۶ پردیسي لیتروینه کی اوتردې لؤړ.
دخلی دګلوکوز زغم (ګلوکوزټولرنس) ټیسټ اندازه ۲۰۰ ملي ګرامه اویاډېره پرډیسي لیتروینه کی وي اودوه ساعته وروسته له هغه چی په رنځور د ۷۵ ٪ په اوبوکی دګلوکوزمحلول څښل شوی وي ، ددری ساعتونوپه وقفه کی یې په وینه کی دګلوکوزاندازه ترڅېړنی لاندی نیول کیږي اوبیا دشکری د زغم تثبیت کیږي

دټاکلوخوړوګلیسیمیک فهرست یاانډیکس

د ۱۰۰ په ارزښت لاندی خوړوته ګلیسیمیک فهرست جوړشوی دی

هرڅومره چی خواړه په سلوکی ټيټ فهرست ولري ، ګلیسیمیک باریې کم وي یانی دوینی شکره په سلوکی همدغومره لوړوي اویاپه بل عبارت ، چی دخوړوګلیسیمیک اندیکس هرڅومره لوړوي په همدغه چټکتیا ورسره په وینه کی دګلوکوز اندازه پورته کیږي

ډوډۍ
سپينه ډوډۍ = ۷۰
داوربشوډوډۍ = ۶۵
خمیره ډوډۍ = ۶۵
مختلف دانوډوډۍ = ۳۰ – ۴۵

ألوګان
ټول ډؤلونه = ۸۰ – ۱۰۰

لبنیات
آئیس کریم = ۶۱
مستې = ۳۳
سکیم شیدی = ۳۲
عادي شیدی = ۲۷

تازه مېوه
هندوانی = ۷۲
کېلې = ۵۳
اناناس (پاین اېپل) = ۵۲
مالټې = ۴۳
مڼې = ۳۶
شفتالوو = ۲۸

وریجی
سری اونوری شوله وریجی = ۷۰-۹۰
باسمتۍ وریجی = ۵۰-۶۰
حبوبات
دډبولوبیا = ۴۸
دال = ۲۸
سویابین = ۱۸

دشکری دکنترول ضمیمه مواد

داچی دې مادوته په پښتوکی مناسب نومونه نه شم پيداکؤلی نوځکه یې په انګلیسي لیکم

Bilberry: 100 mg, twice daily

Bioflavonoid mix: 1000 mg, twice a day

Chromium: 200 mcg, twice in the morning and twice in the afternoon

Coenzyme Q10: 200 mg, once daily

Ginkgo biloba: 60 mg extract, once in the morning and once in the afternoon

Gama-linolenic acid from borage oil: 240 mg, once daily

Alpha-lipoic acid: 333 mg, once in the morning and twice in the afternoon

Magnesium aspartate: 200 mg, once in the morning and once in the afternoon

ویټامینونه

Vitamin A: 5000 IU per day

Vitamin C: 300-500 mg per day

Vitamin D: 500 IU

Vitamin E: 600-800 IU

Vitamin B Complex: 25-50 mg of each, three times daily

Beta-Carotene and the Carotenoids

دشکری دناروغانولپاره ضروري منرالونه

Chromium: 200 mcg-600 mcg per day

Magnesium: 350 mg per day for men and 280 mg per day for women

Selenium: 50-200 mcg daily

Vanadium: 0.083-0.420 mmol per day for type 1 and type 2 diabetes. 50-125 mg per day of Vanadyl  Sulfate have been beneficial for type 2 diabetes

Zinc: 30-50 mg per day

بوټي اوګیاه

دپيازوشیره : ۴۰۰ ملي ګرامه

کرېلې : ۵۰ ملي لېتره دورځی

جیمنیما سیلویستر : دچایویوه قاشوقه په یوګيلاس جوش اوبوکی

په اردوکی ورته میتي وایي : ۶۲۵ ملي ګرام ، دورځی ۲-۳ وخته

Stevia, a sweetener: 200 mg twice daily

St. John’s  wort: 425 mg of standard extract twice daily

Ivy gourd: 6 tablets a day

یادؤونه : دوخت دکموالي له کبله می ونشوکړای چی دویټامینو، منرالونو اوبوټوښېګړی په تفصیل سره ولیکم

 راخیستنه :

Frank Murray

Natural Supplements for Diabetes

Basic Health Publications, Inc., 2007